289 / 576
R
OZDZIAŁ
III. Życie religijne
287
la. Liczyła 3 oddziały, ale z biegiem czasu rozrosła się do 6 klas i 400
uczniów. W 1853 r. miasto zakupiło do loży wolnomularskiej budynek,
do którego szkoła została przeniesiona. Z trzystopniowej stała się
czterostopniową. W 1930 r. szkoła miała 6 klas podstawowych i 6 klas
wyższych (tj. poziomu średniego, kończącego się maturą).
Natomiast w Górze dotychczasową szkołę katolicką zamieniono
na miejską szkołę ewangelicką. I jak pisze wspominany już Ziołecki
„Górowska Szkoła Łacińska zyskała sobie wkrótce uzasadnioną reno-
mę… miała w swoim kierownictwie ludzi o wykształceniu akademic-
kim lub czynnych na niwie literackiej”.
Szkoła zatrudniała trzech nauczycieli, którzy opłacani byli
w części poborami otrzymywanymi od rady miasta, a w części opłata-
mi szkolnymi wnoszonymi przez uczniów. Należały do nich: salarium
(opłata kwartalna),
nundinalia
(wpłacana 2 x w roku po 2 halerze od
chłopca),
gallinalia
(opłata za koguta – 1 halerz od chłopca), luminalia
(opłata świecowa),
funeralna
(opłata pogrzebowa) i
cantunalia
(opłata
za udział w chórze). Szkoła ewangelicka dobrze prosperowała do woj-
ny trzydziestoletniej. Gdy rozpoczęły się prześladowania ewangelików
i ich przymusowa rekatolizacja, upadła i szkoła. Jej ponowne urucho-
mienie nastąpiło po roku 1741. Wraz z nowym kościołem, wzniesiono
również cztery nieduże budynki szkolne z mieszkaniami dla nauczy-
cieli. Spłonęły one w pamiętnym pożarze w roku 1759. W latach 1759-
1798 szkoła ewangelicka funkcjonowała w wydzierżawionych po-
mieszczeniach. Nowy budynek wzniesiono w 1798 r. na dawnym placu
kościelnym, a w roku 1834 dobudowano do niego drugą część, z uwagi
na dużą liczbę uczniów oraz „aby kiedy my już odejdziemy, nasi na-
stępcy wyposażeni w wiadomości szkolne mogli występować jak przy-
szli obywatele państwa”.
Marzeniem górowskich radnych było utworzenie w mieście
szkoły wyższej. Podjęto stosowne kroki i już w 1863 r. uchwalono, że
wyższa szkoła obywatelska powstanie. Szkołę Realną z Secundą
i uprawnieniami do jednorocznej ochotniczej służby otwarto w roku
1866. Funkcjonowała do roku 1884. Na jej rozwój niekorzystnie wpły-