Skąd przyszliśmy, kim jesteśmy?

292

zawarł wieczyste przymierze z ludem Izraela, obiecując ochronę i po-

moc w zamian za podporządkowanie się jego nakazom. Judaizm sta-

nowi religię narodową Żydów, a ukształtował się ok. 2 tys. lat p.n.e.

Z judaizmu wywodzi się chrześcijaństwo.

Pierwsi Żydzi osiedlili się w Górze już w XIV w., w 1350 r.

w mieście istniała ulica Żydowska. W XIV w. przez Śląsk przetoczyła

się fala antysemickich wystąpień – w jej wyniku w 1362 r. Żydzi zostali

wypędzeni z Góry. Przez setki kolejnych lat osadnictwo żydowskie

w mieście (i innych miastach Dolnego Śląska) było zakazane. Stan ten

uległ zmianie dopiero w XIX w., kiedy to król Fryderyk Wilhelm II wy-

dał akt dopuszczający Żydów do obywatelstwa miejskiego.

Żydzi prawo zamieszkania w Górze otrzymali w roku 1812.

W 1849 r. w mieście mieszkało już 30 wyznawców judaizmu, a do

1895 r. liczba ta wzrosła do 110 osób. Natomiast w Wąsoszu Żydzi

zamieszkali na przełomie drugiego i trzeciego dziesięciolecia XIX w.

(8 osób). W 1869 r. było ich już 45, a w roku 1885 – 60 osób wyznania

mojżeszowego. W kolejnych latach odnotowano malejącą liczbę Ży-

dów. W 1938 r. były to tylko 2 osoby. Wąsoscy Żydzi dysponowali

niewielkim domem modlitwy.

W 2. poł. XIX w. w Górze wzniesiono pierwszą synagogę, przy

obecnej ul. Starogórskiej. Przełom stuleci przyniósł jednak i tutaj spa-

dek liczebności Żydów. Złożyły się na to między innymi trudne warun-

ki gospodarcze oraz I wojna światowa. W 1915 r. w Górze żyło 80 Ży-

dów. W 1933 roku, po dojściu Hitlera do władzy, w mieście mieszkało

już tylko 57 osób pochodzenia żydowskiego. Nazistowskie represje

spowodowały kolejną falę emigracji miejscowej ludności żydowskiej.

W 1937 r. społeczność żydowska Góry liczyła zaledwie 27 osób. Pod-

czas Nocy Kryształowej z 9/10 listopada 1938 r. bojówki podpaliły

synagogę i dopuściły się gwałtów na ostatnich mieszkających tutaj

Żydach. 17 maja 1939 roku w mieście zanotowano jedynie sześć osób

pochodzenia żydowskiego (w tym 2 mężczyzn). Nie znamy ich dal-

szych losów. Po zakończeniu wojny synagoga nie została odbudowana,