

Skąd przyszliśmy, kim jesteśmy?
270
Od 1669 r. duchowni katoliccy odpowiedzialni byli za uczestnic-
two protestantów w katolickich nabożeństwach oraz za wydawanie im
pozwoleń na udzielanie przez pastorów podstawowych sakramentów.
Często dochodziło też na tym tle do ostrych zatargów. Wśród sakra-
mentów podstawowe znaczenie miała Eucharystia. Kapłan powinien
odprawiać msze św. przynajmniej trzy razy w tygodniu. Niestety,
w związku z brakiem wystarczającej liczby duszpasterzy, liczba mszy
była zdecydowanie mniejsza, a np. na terenach wiejskich odprawiana
była co drugą niedzielę. Codzienne nabożeństwa w Górze zaczęto od-
prawiać od 1687 r. Miarą profesjonalnej działalności duchownych
katolickich było liczba osób, które powróciły do wiary katolickiej.
Liczba nawróceń w skali parafii księstwa głogowskiego średnio waha-
ła się od 5 do 10. W parafii Góra Śląska, w okresie od 1694 do 1705
zanotowano 52 osoby nawrócone na katolicyzm, a więc był to wynik
imponujący.
Próbą pozyskania wiernych do wyznania katolickiego, była też
oświata szkolna, którą szerzono w szkołach przykościelnych. W Górze
szkoła miejska katolicka powstała już w 1354 r. (podobnie jak w in-
nych miastach księstwa), poświadczona w dokumencie księcia Jana
ścinawskiego, w którym występował, jako świadek, rektor szkoły –
Johann. W okresie reformacji prym wiodły szkoły ewangelickie,
w których kształcono młodzież w duchu humanizmu. Reformatorzy
katoliccy również dostrzegli rolę oświaty – w XVII w. powstawać za-
częły nie tylko szkoły miejskie, ale również na wsiach. W archiprezbi-
teriacie górowskim w 1687-1688 było 6 szkół ze 115 uczniami, w la-
tach 1693-1694 szkół wiejskich było już 8 i uczyło się w nich 165
uczniów. Oprócz nauki czytania i pisania, zapoznawano również z ra-
chunkami. Korzystano z elementarzy, katechizmów i śpiewników. Na-
uczyciele wiejscy podlegali bezpośrednio plebanom i oprócz nauczania
w szkółce, wykonywali także inne funkcje związane z parafią.
Schyłek XVII i początek XVIII w. to, obok szerzącej się kontrre-
formacji, nasilenie nastrojów religijnych w społeczeństwie. W Górze
tendencja ta znalazła swój wyraz w szerzących się ponownie brac-