275 / 576
R
OZDZIAŁ
III. Życie religijne
273
tego wyznania; od 1885 r. notuje się spadek katolików, których w roku
1925 było od 374 do 390.
W parafii, od 1775 r. funkcjonowała szkoła katolicka. Nie miała
stałej siedziby, a zajęcia odbywały się w mieszkaniach kantorów lub
w wynajmowanych pomieszczeniach. Dwuklasowy budyneczek zbu-
dowano dopiero w roku 1836. Uczęszczało do niej 73 dzieci, w roku
1858 ich liczba spadła do 52, aby ponownie wzrosnąć w roku 1882 do
114. Nauka trwała do 12. roku życia, uczył zaledwie jeden nauczyciel.
Drugi pedagog został zatrudniony w roku 1892, kiedy to szkoła otrzy-
mała nowy budynek z trzema klasami. W 1936 r. obie szkoły wyzna-
niowe – katolicką i ewangelicką połączono.
Własny, nowy kościół z czerwonej cegły w stylu neogotyckim,
katolicy zbudowali w roku 1894. Został on wyświęcony przez kardy-
nała Georga Koppa. We wspomnianym Zakładzie św. Józefa, który uzy-
skał nową siedzibę również pod koniec XIX w., pracowało 5 sióstr.
Prowadziły one w Zakładzie katolickie przedszkole, sierociniec i dom
opieki dla starców. Do 1935 r. proboszczem w Wąsoszu był ks. Max
Görlich, wielce zasłużony dla miasta. Jego następcą został ks. dr
P. Tillmann, pełniący tę funkcję do czerwca 1945 r. On to również od-
prawił pierwsze powojenne nabożeństwo w Wąsoszu, a że nie znał
języka polskiego, jego kazania tłumaczył ówczesny burmistrz, znany
z dość soczystego języka.
Pierwsze, w pełni polskie nabożeństwo w Wąsoszu zostało od-
prawione 23 czerwca 1945 r. przez ks. Kazimierza Białowąsa z Góry.
Natomiast pierwszym powojennym wąsoskim księdzem został Józef
Szyca. Z tego okresu zachowały się również informacje dotyczące
pierwszego chrztu – 2 IX 1945; pierwszego ślubu – 11 III 1947.
Dla potrzeb wiernych przybyłych z różnych stron Polski i z Kre-
sów, ks. Szyca wydał w 1947 r. modlitewnik ze śpiewnikiem. W pamię-
ci wiernych pozostał jako dobry, sprawny administrator parafii i dobry
ksiądz. We wrześniu 1947 r. w Wąsoszu miały miejsce pierwsze powo-
jenne Misje Święte. Do bierzmowania w czerwcu 1948 r. przystąpiło
1018 osób. W 1951 r. wąsoska parafia obejmowała Wąsosz i 38 miej-