243 / 576
R
OZDZIAŁ
II.
Zabytki świadkami minionych czasów
241
Mniej więcej w tym czasie zmieniono nazwy innych miejscowości:
Polnisch Bortschen
(Borszyn Polski) – Alt-Bortschen
Kutscheborwitz
(Chocieborowice) – Birkenhöhe
Saborwitz
(Zaborowice) – Waffendorf
Tscheltsch
(Czeladź Mała) – Ursiedel
Tscheschenheide
(Śleszów) – Birkenhain
Tschiläsen
(nie ma polskiej nazwy, obecnie część Sławęcic) – Schla-
bitz
Nieder Tschirnau
(Czernina Dolna) – Niederlesten
Ober Tschirnau
(Czernina Górna) – Oberlesten
Tschipkei
(Czaple) – Grohsau
Gross Tschuder
(Drozdowice Wielkie) – Steinbrück
Zweckfronze
(miejscowość niezidentyfikowana) – Eichengrund
Warto tu poświęcić nieco uwago miejscowości Borszyn Mały.
W ramach państwa niemieckiego nosiła nazwę Kaltebortschen. W wy-
niku germanizacji nazw słowiańskich lub polskich w czasach III Rzeszy
zmieniono jej nazwę na Grandingen. Nazwę utworzono od nazwiska
żyjącego człowieka. Był nim nauczyciel Wilhelma Grande, interesujący
się archeologią prahistoryczną ograniczoną do powiatu górowskiego.
Z jego inicjatywy powstało w 1932 r. muzeum w Górze, którego był
pierwszym dyrektorem.
Polscy osiedleńcy przybywając na polską ziemię, przywróconą
po wiekach państwu polskiemu, stykali się z niemieckimi nazwami.
Rodziła się paląca potrzeba spolonizowania nazewnictwa geograficz-
nego. Z jednej strony miało to znaczenie symboliczne – polskie nazwy
mogły świadczyć i świadczyły o słowiańskim i polskim rodowodzie
Dolnego Śląska, a wówczas demonstrowały polskie oblicze ziem, któ-
rymi jeszcze nie tak dawno władali Niemcy; z drugiej strony oswajały
obce miasta i wsie, nadawały im swojski charakter i po prostu ułatwia-
ły codzienne życie.
23 czerwca 1945 r. podczas 1. konferencji sołtysów, wójtów
i burmistrzów obwodu Góra używano dwu polskich nazw miejscowo-