81 / 576
R
OZDZIAŁ
II.
Zabytki świadkami minionych czasów
79
zamknięciem wschodnim. Świątynia powstała jako katolicka, wyposa-
żona była w mariacki ołtarz, na poddaszu (według relacji E. Boya)
przechowywany był mały ołtarz Jungfrau Maria. Patronem świątyni
została święta Katarzyna. W momencie, gdy księstwo wołowsko-
ścinawskie przeszło w ręce Fryderyka II, w 1525 r., coraz popularniej-
szy stawał się protestantyzm. W Jemielnie gmina protestancka po-
wstała już w 1533 r. Natomiast pierwszy pastor protestancki pojawił
się tam w 1553 r., był nim Albert Schlemmer. Podczas wojny trzydzie-
stoletniej uszkodzeniu uległa gałka na wieży kościoła, a także hełm i
dach świątyni. Prace remontowe prowadzone były w latach 50. i 60.
XVII w., także podczas nich zaadaptowano wnętrza na potrzeby gminy
ewangelickiej (świadczy o tym data na ołtarzu, wskazująca rok 1660).
Do momentu remontu w kościele był ołtarz katolicki. Wiadomo bo-
wiem, że w księstwie pano wała duża swoboda religijna, która zakoń-
czyła się dopiero ze śmiercią ostatniego Piasta legnickiego
w 1675 r. Niestety, podczas wojny siedmioletniej kościół został po-
ważnie ograbiony. Kolejny remont, połączony z rozbudową świątyni,
odbył się za kadencji wspomnianego już pastora, Ernsta Boya. Odbu-
dowa ta trwała od 1779 do 1782 r. To wówczas całkowicie wymienio-
no dach, przeprowadzono prace porządkowe na cmentarzu przyko-
ścielnym, naprawiono kamienny mur otaczający nekropolię, odkryto
trumny braci von Portugall, a także zdjęto gałkę z hełmu wieży. Histo-
riografia kościoła w XIX w. ogranicza się jedynie do wymiany nazwisk
kolejnych duszpasterzy obejmujących parafię. Kolejne informacje
o kościele pojawiają się na początku XX w., wspomina się wówczas
o przebudowie z lat 1913-1914. Prace nad projektem przebudowy
trwały od 1909 r. Rozebrano wtedy północną, barokową przybudów-
kę, zastępując ją północną nawą. Nawę tę podpiwniczono, instalując
tam ogrzewanie. Także podczas tych pracy natrafiono na trumny braci
von Portugall. Ostatecznie złożono je w nowym grobowcu, pod scho-
dami. Dokumenty wymieniają także ostatniego pastora Jemielna,
Ewalda Haase, który piastował tę funkcję w latach 1929-1940.