Skąd przyszliśmy, kim jesteśmy?

OZDZIAŁ

II.

Zabytki świadkami minionych czasów

159

dużo lepszej jakości. Wszechobecnie panujące lastrico zostało od lat

kilkunastu wyparte przez granit i różnokolorowe marmury. Zmieniło

się także same rozplanowanie cmentarza, na rzecz bardziej syme-

trycznego. Samo podejście do cmentarzy także uległo zmianie. Kiedyś

miejsca zadumy, obecnie rodzinnych spotkań, na których dominują

tematy niekoniecznie związane ze śmiercią.

Widać więc, że historia nekropoli i zabytków sztuki funeralnej

na terenie Ziemi Górowskiej jest bogata i warta poznania. Ubolewać

zatem należy, że wiele z niemieckich cmentarzy ewangelickich istnieje

już praktycznie tylko na kartach dawnych opracować, porasta trawą

i straszy resztkami połamanych nagrobków. Po wojnie bowiem

wszystko co niemieckie było albo niszczone, albo pozostawione zapo-

mnieniu. Dobrze zachowane pozostałości sepulkralne dawnych lat

można spotkać więc jedynie w kościołach, gdzie zachowały się krypty

rodowe, sporadycznie tablice nagrobne przenoszone z dewastowa-

nych i niszczejących cmentarzy. Warto o tym pamiętać idąc na dzisiej-

sze cmentarze, na których w miejsce więdnących kwiatów i wypalają-

cych się zniczy, mających przypominać nam o ulotności i przemijalno-

ści, pojawiają się sztuczne wieńce i elektryczne świece, całkowite za-

przeczenie symboliki związanej z vanitas. Miejsca pochówku powinny

doczekać się stosownego upamiętnienia, dlatego inicjatywy takie jak

w Ługach, czy w Górze, cieszą. Mijając takie zapomniane miejsca po-

chówku, warto pamiętać maksymę z nagrobnej płyty –

Kim ja byłem,

Ty jesteś, czym ja jestem, Ty będziesz.

BIBLIOGRAFIA

Aries

P.,

Człowiek i śmierć

, Warszawa 1989.

Drozdowicz

Z.,

Aktualizacje encyklopedyczne. Religie – wspólnoty etniczne

, Poznań

1997.

Hanulak

Z.,

Cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej

, „Przegląd Górowski” 2000, nr 11,

s. III.

Hanulak

Z.,

Cmentarz ewangelicki w Górze

, „Przegląd Górowski” 2001, nr 11, s. 8-9.

Kłodnicki

Z.,

Kultura duchowa i społeczna wsi dolnośląskiej

, [w:]

Śląsk, Schlesien,

Slezsko: przenikanie kultur

, red. Z. Kłodnicki, Wrocław 2000.