123 / 576
R
OZDZIAŁ
II.
Zabytki świadkami minionych czasów
121
Stara Góra
Pierwszy zapis na temat kościoła pw. św. Jakuba Apostoła w Starej
Górze widnieje w dokumencie z 1288 r. Pierwotny kościół pod takim
wezwaniem powstał zapewne przed 1289 r. jako fundacja rycerska.
Pełnił funkcję kościoła parafialnego dla Góry i dopiero po 1321 r. Jan
ścinawski zmienił tę zależność i włączył kościół św. Jakuba Apostoła
do parafii św. Katarzyny w Górze. Gdy na Ziemię Górowską zawitała
reformacja, kościół przejęła gmina ewangelicka (1552 r.), rozpoczyna-
jąc tym samym adaptację wnętrz do protestanckich wymogów. Katoli-
kom kościoły na Ziemi Górowskiej przywrócone zostały dopiero de-
kretem królewskim z 1650 r. Akty wizytacyjne z lat 1679 i 1687 mó-
wią o dobrym stanie świątyni, w roku 1686 dokonano zaś konserwacji
przybytku. Natomiast wizytacja z roku 1705 wspomina o rozbudowie
kościoła oraz zwraca uwagę na nowe wezwanie – św. Jakuba i Jerzego.
Jednak wizytacja z 1716 r. mówi już tylko o wezwaniu św. Jakuba
Większego Apostoła. W 2. poł. XVIII w. i na początku XIX w. w świątyni
nie prowadzono żadnych radykalnych i spektakularnych prac remon-
towych, konkretne prace restauracyjne zaczęto pod koniec XIX stule-
cia, a następne prowadzono już w latach 1926-1927. Po II wojnie ko-
ściół przez dłuższy czas nie był użytkowany. Poważne prace remon-
towe zaczęto prowadzić dopiero w latach 70. XX w.
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła jest świątynią orientowaną,
jednonawową, z wydzielonym węższym prezbiterium. Od północy do
prezbiterium przylega zakrystia. Do nawy głównej po bokach dobu-
dowane są barokowe kaplice, dzięki czemu układ całej bryły ma
kształt krzyża. Od strony zachodniej do kościoła przylega gotycka wie-
ża na planie kwadratu, z barokowym hełmem. Od wschodu i zachodu
korpus wzmacniany jest trójbocznymi szkarpami. Świątynia jest bu-
dowlą ceglaną, w częściach gotyckich widać polski układ cegieł, w czę-
ściach barokowych – blokowy. Zakrystię nakrywa dwuprzęsłowe skle-
pienie krzyżowo-żebrowe, prezbiterium kryte jest zaś sklepieniem
gwiaździstym. Forma architektoniczna kościoła sugeruje, że powsta-
wał on w dwóch fazach. Pierwsza z nich, to budowa korpusu z zakry-