Credit Manager Magazine 9/2024

Silna pozycja polskiego eksportu towarów konsumpcyjnych Drugą najważniejszą pozycją pod względem wartości eksportu do Niemiec w 2023 r. były papierosy zawierające tytoń. Wartość ich eksportu przekroczyła 2 mld euro. To zdecydowanie najważniejszy przedstawiciel eksportu rolnego do naszego zachodniego sąsiada. Łącznie produkty rolne stanowiły 13,5 proc. polskiego eksportu do Niemiec. Dużą grupą były również produkty mięsne. Ogólnie Polska jest drugim po Holandii najważniejszym dostawcą produktów rolnych do Niemiec. Ważną polską specjalnością eksportową są także towary konsumpcyjne trwałego użytku. W 2023 r. obejmowały one 7,0 proc. eksportu. Największe znaczenie w tej kategorii mają meble drewniane. Wśród najważniejszych pozycji jest dwóch reprezentantów branży meblarskiej. Duże znaczenie w eksporcie do Niemiec mają także odbiorniki telewizyjne. W wyniku jednak dużego spadku wartości sprzedaży w 2023 r. wypadły, prawdopodobnie na krótki czas, z pierwszej dziesiątki. Pozostałe produkty reprezentują towary zaopatrzeniowe. Wśród 10 najważniejszych znalazły się konstrukcje i części konstrukcji z żelaza i stali oraz miedź rafinowana w postaci katod. Inwestycje zagraniczne, które były głównym czynnikiem kreacji polskiego eksportu sprawiały, że rósł on znacznie szybciej niż wynikałoby to tylko z popytu w krajach będących najważniejszymi partnerami handlowymi. Odzwierciedla to szybki wzrost znaczenia Polski jako dostawcy towarów do Niemiec. Od 2020 r. Polska jest czwartym pod względem wartości eksporterem towarów na rynek niemiecki po Chinach, Holandii i Stanach Zjednoczonych. W 2023 r. udział naszego kraju w niemieckim imporcie zwiększył do 6,0 proc. R osnąca konkurencja obniża polski eksport motoryzacyjny W dłuższej perspektywie widoczne jest jednak zmniejszanie się różnicy między dynamiką importu z Polski i całego niemieckiego importu. Z kolei duże spadki przywozu obserwowane w pierwszych pięciu miesiącach 2024 r. pokazują, że obecnie popyt rynku niemieckiego jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na nasz eksport. Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego (DESTATIS) w okresie styczeń–maj 2024 r. wartość importu z Polski zmniejszyła się o 5,0 proc. rdr, a więc w podobnej skali, jak cały niemiecki import (spadek o 5,4 proc. rdr). Według danych GUS głęboki spadek eksportu do naszego zachodniego sąsiada przyczynił się do obniżenia dynamiki polskiego eksportu ogółem o około 2 pkt proc. W ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2024 r. spadek eksportu do tego kraju odpowiadał za 75 proc. spadku eksportu ogółem. I kwartał 2024 r. był trzecim z kolei, kiedy nastąpił spadek wartości eksportu do Niemiec. Na początku 2024 r. wartość eksportu do naszego zachodniego sąsiada wyrażona w euro zmniejszyła się o 8,7 proc. rdr (po spadku o 3,3 proc. w IV kwartale 2023 r.). Spadek eksportu nastąpił we wszystkich sześciu głównych kategoriach. Najsilniej zmniejszyła się sprzedaż towarów klasyfikowanych jako środki transportu – zwłaszcza części, co wskazuje, że głównym czynnikiem spadków polskiego eksportu jest dekoniunktura w niemieckiej branży motoryzacyjnej. W I kwartale 2024 r. produkcja samochodów osobowych w Niemczech zmniejszyła się o 10,1 proc. rdr. Był to pierwszy spadek, po siedmiu kolejnych kwartałach wzrostów. Złożyło się na to m.in . zmniejszenie produkcji aut elektrycznych. Spadek produkcji samochodów, w tym aut elektrycznych wynikał z zakończenia w grudniu 2023 r. rządowego programu dopłat do samochodów elektrycznych i jednocześnie rosnącej konkurencji na europejskim rynku motoryzacyjnym ze strony aut pochodzących z Chin. Przyczyniło się to do zmniejszenia popytu na części ze strony niemieckich fabryk. Dokładniejsza analiza zmian w eksporcie do Niemiec wskazuje, że spadek eksportu części motoryzacyjnych wynikał przede wszystkim z silnego zmniejszenia eksportu akumulatorów litowo-jonowych. Oprócz zmniejszenia produkcji, na spadek importu akumulatorów z Polski wpłynęła rosnąca konkurencja ze strony dostawców z innych krajów. Od III kwartału 2020 r. do końca 2021 r. Polska była najważniejszym dostawcą akumulatorów litowo-jonowych do Niemiec. Po uruchomieniu jednak fabryki Tesli pod Berlinem ponownie silnie zwiększył się import z Chin. W połowie 2023 r. natomiast, po uruchomieniu fabryki akumulatorów pod Debreczynem, należącej do chińskiej firmy CATL, drugim największym dostawcą baterii do niemieckich fabryk stały się Węgry. Począwszy od sierpnia 2023 r. import akumulatorów z Polski znalazł się w wyraźnym trendzie spadkowym. W I kwartale 2024 r. wartość importu z Polski była o 63,1 proc niższa w porównaniu z 2023 r. W tym czasie import z Chin obniżył się o 8,5 proc. rdr, a import z Węgier zwiększył się o 10,9 proc. Rosnąca konkurencja ze strony Chin na europejskim rynku motoryzacyjnym stanowi nie lada wyzwanie nie tylko dla producentów aut, ale w równiej mierze również dla ich dostawców. Szczególnie dotyczy to Polski, która jest jednym z największych eksporterów części motoryzacyjnych w Unii Europejskiej. Może to również wpłynąć na pogorszenie perspektyw dla polskiego eksportu. Wojciech Mroczeki Wojciech Mroczek jest ekspertem ekonomicznym w Departamencie Statystki NBP. Od wielu lat zajmuje się analizami handlu zagranicznego, zarówno polskiego, jak i światowego. Najbardziej interesują go zmiany strukturalne i wpływ szeroko pojętej globalizacji na polski eksport i import. Analizy obejmują tradycyjne statystki handlu zagranicznego, jak i statystyki o wartości dodanej. Porównuje także tendencje występujące w polskim handlu do tendencji obserwowanych u naszych sąsiadów, w regionie EŚW i w Unii Europejskiej. Opinie wyrażone przez autora nie reprezentują oficjalnego stanowiska NBP. BIZNES WRZESIEŃ / SEPTEMBER 2024 www.creditmanagermagazine.pl 67