Credit Manager Magazine 9/2024

EDUKACJA z nich może być zestawienie publikowane w Strefie Credit Managera w sekcji „Dane finansowe”. Wskaźniki branżowe dostępne są również na różnych portalach finansowych oraz giełdowych. Porównując wskaźniki badanego przedsiębiorstwa do średnich branżowych można ocenić, czy osiągane przez firmę wyniki są wyższe czy niższe od średniej dla branży. Tego rodzaju punkt odniesienia jest bardzo istotny w przypadku wskaźników, dla których nie ma wyznaczonego poziomu optymalnego, a ich charakter określa się mianem tzw. stymulant, lub tzw. destymulant (zobacz część „Charakter wskaźników finansowych”). Dobrym przykładem miar, których praktycznie jedyną formą interpretacji jest porównanie do średnich branżowych są wskaźniki rentowności. Drugim proponowanych punktem odniesienia jest porównanie otrzymanych wyników z rezultatami osiąganymi przez konkurencję. Jest to analiza bardzo podobna do zestawiania wyników ze średnimi wartościami wskaźników dla branży. Niemniej jednak, w tym przypadku porównuje się przedsiębiorstwo z jednostkami, które funkcjonują w jego bliskim, wąskim otoczeniu. Rezultaty osiągane przez konkurencję pozwalają na określenie, czy badana jednostka radzi sobie od niej gorzej czy też lepiej. Rezultaty obliczeń zawsze powinny być porównane z wartościami wskaźników z okresów poprzednich. Przyjmuje się, iż czas porównań to 3, maksymalnie 5 lat. W ten sposób bardzo łatwo jest ustalić, czy wraz z upływem czasu sytuacja przedsiębiorstwa uległa poprawie czy pogorszeniu. Dodatkowo zestawienie rezultatów na osi czasu pozwala na wyznaczenie trendów i podjęcie prób określenia przyszłej sytuacji jednostki. Porównania w czasie należy stosować w przypadku każdego wskaźnika. Należy jednak podkreślić, że będą one źródłem bardzo istotnych informacji w przypadku miar, dla których nie ma wyznaczonego poziomu optymalnego (np. wskaźników rentowności czy efektywności działania). Stymulanty, destymulanty i nominanty, czyli charakter wskaźników finansowych Wskaźniki mają określony charakter, tzn. mogą być stymulantami, destymulantami lub nominantami. Wymienione pojęcia stosowane są w statystyce i dotyczą zachowania się tzw. zmiennych objaśniających (a dokładnie ich wpływu na zmienną objaśnianą). Niemniej jednak, te terminy również znajdują zastosowanie w odniesieniu do wskaźników finansowych. Wskaźniki finansowe będące stymulantami to miary, których wzrost wartości świadczy o poprawie kondycji finansowej danego przedsiębiorstwa (stymulują dobrą sytuację). Innymi słowy, im wyższa wartość takiego wskaźnika, tym lepiej to świadczy o analizowanej jednostce. Najlepszymi przykładami tego rodzaju miar są niemalże wszystkie wskaźniki rentowności. Właściciele przedsiębiorstw chcą, aby generowały one jak największe zyski. Dlatego też miary, które oparte są m.in . na zysku netto (np. ROA, ROE lub ROS) powinny przyjmować możliwie najwyższe wartości. W ich przypadku bardzo istotna jest analiza zmian poziomu wskaźników w czasie. Mianowicie, porównanie wartości wskaźników obliczonych dla bieżącego okresu z poprzednimi, ułatwia wyznaczenie trendów. Można określić, czy z wraz z upływem czasu jednostka staje się bardziej czy też mniej rentowna. Wskaźniki finansowe będące destymulantami to miary, w przypadku których spadek wartości jest pożądany. Oznacza to, że im niższa jest wartość danego wskaźnika, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa badanego przedsiębiorstwa. Przeważnie destymulanatami są wskaźniki zadłużenia, ponieważ preferuje się gdy jednostka finansuje swój majątek głównie z własnych środków. Nie jest to jednak reguła, a przynajmniej do pewnego stopnia. Wspomnieć tu należy chociażby tarczę finansową, czy koszt kapitału. W myśl tych prawidłowości zadłużenie jest pożądanym elementem w bilansie. Ważne, aby zarządzający przedsiębiorstwem dbali o odpowiedni balans pomiędzy kapitałem obcym (który jest tańszy i zmniejsza podstawę opodatkowania) a kapitałem własnym (który jest droższy). Wskaźniki finansowe będące nominantami to miary, które posiadają określoną pożądaną wartość, natomiast rezultaty znajdujące się powyżej, lub poniżej tego poziomu uważane są za niekorzystne. Istotne jest również to, jak daleko od wielkości pożądanych znajduje się wartość wskaźnika. Mianowicie, im rezultat jest bliższy poziomowi optymalnemu, tym lepiej świadczy to o standingu finansowym jednostki. Dobrym przykładem wskaźników finansowych będących nominantami są miary płynności. Na przykład wskaźnik płynności przyspieszonej (quick ratio) powinien przyjmować wartości w okolicach jedności (+/- 0,2). Rezultaty, które znajdują się powyżej jedności mogą sugerować występowanie nadpłynności finansowej, natomiast wyniki niższe od „1” w określonych przypadkach mogą sygnalizować problemy z pokryciem zobowiązań krótkoterminowych. Należy dodać, że charakter przypisany niektórym wskaźnikom można poddać w wątpliwość. Na przykład niektóre miary określone mianem destymulant, posiadają również cechy nominant. Taka sytuacja dotyczy m.in . wybranych wskaźników zadłużenia, ponieważ, jak wcześniej wspomniano, fakt finansowania działalności kapitałem obcym często jest postrzegany jako zjawisko pożądane. Ostrożność w ostatecznych ocenach Cechy wskaźników finansowych jak i reguły ich interpretacji sprawiają, że dość łatwo jest wyciągnąć już wstępne wnioski na podstawie rezultatów obliczeń. Zawsze jednak należy pamiętać, że wskaźniki finansowe to bardzo proste miary i dlatego wnioski z analizy nie powinny być bardzo jednoznaczne. Ponadto, nasze konkluzje oparte być powinny na zestawie wskaźników, najlepiej obejmującym cztery podstawowe obszary, tj. rentowność, płynność, zadłużenie oraz sprawność działania. „Wskaźniki finansowe będące stymulantami to miary, których wzrost wartości świadczy o poprawie kondycji finansowej danego przedsiębiorstwa (stymulują dobrą sytuację). Innymi słowy, im wyższa wartość takiego wskaźnika, tym lepiej to świadczy o analizowanej jednostce.” WRZESIEŃ / SEPTEMBER 2024 www.creditmanagermagazine.pl 29