Biuletyn PZPFiK nr 5/2020

Jakub Dziewoński aplikant radcowski, Kancelaria CWW Paweł Janiec radca prawny, partner w Kancelarii CWW, Kancelaria CWW Na podstawie Ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 701) – dalej: „Ustawa”, na każdego wytwórcę odpadów nałożony został obowiązek gospodarowania wytworzonymi przez niego odpadami. Konkretyzacja tego obowiązku znajduje odzwierciedle - nie w art. 27 Ustawy. Zgodnie z przywołaną tam normą prawną każdy wytwórca odpadów może zlecić gospoda - rowanie nimi innemu podmiotowi, który zgodnie z Usta - wą posiada zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów bądź inne zezwolenie na gospodarowanie od - padami, ich składowanie, odbieranie, unieszkodliwianie itp. Fakt zlecenia gospodarowania odpadami podmiotowi zewnętrznemu (o ile posiada on odpowiednią dokumen - tację) co do zasady spełnia warunki obowiązku nałożone - go na wytwórcę i już samo przekazanie odpadów pozwala uwolnić się przez wytwórcę odpadów od odpowiedzial - ności za nie. Mechanizm przechodzenia odpowiedzialności ustawo - dawca skonstruował tak, że obowiązek gospodarowania odpadami trwa, a wraz z nim odpowiedzialność za od - pady i pozostaje przy wytwórcy, aż do chwili ich elimi - nacji, unieszkodliwienia, odzysku, przetworzenia – czyli do chwili przekazania ich do końcowego odbiorcy. Od tego obowiązku można się uwolnić jeżeli odpady zostaną przekazane do uprawnionego odbiorcy, wówczas odpo - wiedzialność obciąża jedynie aktualnego ich posiadacza. Zatem jeżeli zakład wytarza odpady i przekazuje je od - biorcy – firmie uprawnionej do np. transportu odpadów, odpowiedzialność wytwórcy za odpady przechodzi na firmę transportową. W wypadku odpadów zwykłych ich wytwórca uwalnia się od obowiązku gospodarowania nimi z chwilą przekazania odpadów podmiotowi upraw - nionemu zgodnie z Ustawą do ich odbioru i dalszego go - spodarowania. Od tego momentu całkowicie uprawnione pozostaje przekonanie wytwórcy o ustaniu jego obowiąz - ku gospodarowania odpadami. Dla celów dowodowych (co z resztą jest powszechnie stosowane w praktyce), Kancelaria rekomenduje spo - rządzenie protokołu przekazania odpadów, który w razie kontroli będzie stanowił dowód zwolnienia się przez wy - twórcę z ciążących na nim obowiązków. Jednakże, w branżach farbiarskich, lakierniczych, wy - twórstwa klejów, które należą do działu przemysłu che - micznych, przedsiębiorstwa poza odpadami „zwykłymi” wytwarzają również odpady niebezpieczne. Każdorazowo ocena czy dane odpady mieszczą się w pojęciu odpadów niebezpiecznych powinna zostać do - konana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Klimatu w sprawie katalogu odpadów z dnia 2 stycznia 2020 r. (Dz.U. 2020 r. poz. 10), które zastępuje Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów z dnia 9 grudnia 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1923). W następstwie ustalenia, że w wypadku danego wytwór - cy dochodzi do wytwarzania odpadów niebezpiecznych należy w zupełnie odmienny sposób podejść do kwestii zarządzania odpowiedzialnością wytwórcy za odpady niebezpieczne. Bowiem na podstawie art. 27 ust. 3b Ustawy wytwór - ca odpadów niebezpiecznych jest zwolniony z odpo - wiedzialności za odpady niebezpieczne dopiero z chwilą przekazania ich do końcowego, ostatecznego procesu odzysku lub ostatecznego procesu unieszkodliwienia. Zakresu trwania odpowiedzialności i jej pozostawania po stronie wytwórcy w żaden sposób nie zmienia fakt przekazania odpadów uprawnionej do odbioru zgodnie z Ustawą firmie zajmującej się np. przewozem odpadów. Dopiero z chwilą, kiedy firma przewozowa fizycznie prze - każe odpady niebezpieczne do odbiorcy końcowego na - stępuje uwolnienie wytwórcy z odpowiedzialności. Niniejsza regulacja weszła w życie we wrześniu 2019 r. i obecnie powoduje powstanie realnego niebezpieczeń - stwa odpowiedzialności za odpady niebezpieczne mimo, ich faktycznego przekazania przez wytwórcę do dalszego gospodarowania. W związku z tak daleko idącą zmianą przepisów, które obciążają wytwórcę odpadów niebezpiecznych odpowie - dzialnością, która może wiązać się z wieloma dodatkowy - mi obciążeniami, rekomendowane jest przemodelowanie umów o odbiór i transport odpadów niebezpiecznych za - wieranych do września 2019 r. Obecna sytuacja prawna w ocenie Kancelarii wymusza potrzebę działania wytwórcy w celu ochrony jego inte - resów. Niezbędne obecnie pozostaje wprowadzenie do umów o odbiór odpadów klauzul pozwalających na okre - ślenie podmiotów końcowych, czasu dostawy odpadów przez pośrednika do odbiorcy końcowego, zabezpiecze - nie prawidłowego wykonania umowy, zagwarantowa - nie otrzymania przez wytwórcę ważnego dokumentu potwierdzającego zwolnienie z odpowiedzialności (ode - branie jego odpadów przez odbiorcę końcowego) oraz wiele innych. Obowiązki te dodatkowo powinny zostać w prawny sposób zabezpieczone, tak aby w wypadku kon - kretyzacji odpowiedzialności wobec wytwórcy z winy od - biorcy to odbiorca poniósł te odpowiedzialność lub wy - równał powstałe w majątku wytwórcy szkody. Regulacje takie w związku z doniosłością zmian przepisów i wzrostu zakresu odpowiedzialności powinny być konstruowane w przy zachowaniu jak najwyższych standardów przez do - świadczone zespoły prawników. ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI PRODUCENTA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH - WAŻNE ZMIANY PRZEPISÓW 38 BIULETYN Polskiego Związku Producentów Farb i Klejów Nr 5/2020 Materiał powstał przy współpracy z firmą PRAWO